تاریخچه صنعت شکلات از مسوآمریکا آغاز شد. بسیاری از مورخان مدرن تخمین زدهاند که قدمت شکلات حدود ۲۰۰۰ سال است، اما تحقیقات اخیر نشان میدهد که ممکن است حتی بیشتر از این نیز باشد. تاریخچه نوشیدنیهای الکلی تهیه شده از شکلات نیز به سال ۱۹۰۰ قبل از میلاد برمیگردد. زمانیکه شکلات بهعنوان یک نوشیدنی آماده میگردید، بههمراه یک مایع تلخ و کفدار که با چاشنی و پوره ذرت مخلوط شده بود، سرو میشد. اعتقاد بر این بود که شکلات دارای مقوی غرایز جنسی بود و به نوشنده قدرت عجیبی میبخشید. امروزه این نوشیدنیها که بهعنوان “چیلات” نیز شناخته میشوند، توسط مردم محلی در جنوب مکزیک ساخته میشوند.
کشت، مصرف و استفاده فرهنگی از کاکائو یعنی همان پودر شکلات، در مسوآمریکا که در آن درخت کاکائو بومی است، گسترده بود. بههنگام گردافشانی، دانههای درخت کاکائو در نهایت نوعی غلاف یا خوشههایی به طول ۲۰ اینچ را تشکیل میدهند که از شاخههای درخت آویزان میشوند. در داخل غلاف ۳۰ الی ۴۰ دانهی بادامی شکل به رنگ قهوهای قرمز وجود دارند که در درون نیشکر چسبناک و شیرینی جای گرفتهاند. در حالیکه دانهها بهعلت آلکالوئیدهای موجود داخل آنها تلخ هستند، اما بهنظر میرسد که نیشکر موجود در آنها اولین چیزی بود که مورد استفاده انسان قرار گرفت. شواهد حاکی از آن است که در اوایل سال ۱۴۰۰ قبل از میلاد آن را تخمیر کرده و به عنوان یک نوشیدنی الکلی استفاده میکردند.
تاریخچه صنعت شکلات در تمدن آزتک
آزتکها معتقد بودند که دانههای شکلات هدیه Quetzalcoatl، خدای خرد بودند و این دانهها بقدری ارزش داشتند که به شکل ارز و پول نیز مورد استفاده قرار میگرفتند. در سال ۱۴۰۰، امپراتوری آزتک قسمت عمدهای از مسوآمریکا را تحت سلطه خود درآورد. آنها خودشان قادر به پرورش دادن شکلات نبودند و مجبور بودند تا آن را وارد کنند. تمامی مناطقی که توسط آزتک ها فتح شده بود و دانههای کاکائو در آنها پرورش مییافت، بهعنوان مالیات و یا طبق گفته خود آزتکها بهعنوان” ادای احترام” برایشان پرداخت میشد. از اینرو دانه کاکائو به شکل پول و ارز درآمد و سپس اسپانیاییها ارزش دانههای کاکائو را ثبت کردند و اینگونه تصمیم گرفتند که بهعنوان مثال با ۱۰۰ دانه کاکائو بتوان یک قایق سواری یا یک مرغ بوقلمون را خریداری کرد. آزتکها شکلات را به خدای Quetzacoatl، که معتقد بودند خدایان دیگر او را بهدلیل سهیم شدن شکلات با انسان محکوم کرده بودند، ربط میدادند. برخلاف مایا یوکاتان، آزتکها شکلات را سرد مینوشیدند.
تاریخچه صنعت شکلات در اروپا
پس از ورود شکلات به اروپا در قرن شانزدهم، شکر نیز به آن اضافه شد و در سراسر جامعه محبوب گشت، ابتدا در میان طبقات حاکم و سپس در میان مردم عادی. در قرن بیستم، شکلات، در جیرههای سربازان آمریکایی حاضر در جنگ نیز ضروری بود. کلمه “شکلات” از کلمه باستانی chocolātl نشات میگیرد و از زبان اسپانیایی وارد زبان انگلیسی شده است.
تا اواخر قرن شانزدهم، نوع نوشیدنی مردم مرکزی و جنوب آمریکا برای اروپاییان ناشناخته بود. کریستوف کلمب در ماموریت چهارم خود به آمریکا در ۱۵ آگوست سال ۱۵۰۲ با دانههای کاکائو مواجه شد. او و خدمتکارش یک قایق بزرگ بومی را غصب کردند که در داخل آن بین سایر کالاها برای تجارت و داد و ستد، دانههای کاکائو نیز موجود بود. پسر کریستوف کلمب، فردیناند، اینگونه متوجه شده بود که بومیها ارزش خاصی به دانههای کاکائو میدادند، چراکه وقتی آنها را بهمراه سایر کالاها بر روی کشتی میآوردند، اگر یکی از این دانههای بادامی شکل بر روی زمین میافتاد، همگی میجستند تا آن را بردارند، گویی که یک چیز بسیار با ارزشی بر روی زمین افتاده باشد.
با این حال زمانیکه کلمب دانههای کاکائو را با خود به اسپانیا آورد، هیچ تغییر و تحول و تاثیری ایجاد نشد تا آنکه راهبهای اسپانیایی شکلات را به دیوان اسپانیا معرفی کرده و شناساندند. بعد از غلبه اسپانیاییها بر آزتکها، شکلات وارد اروپا شد. در آنجا بهسرعت مورد علاقه دیوان قرار گرفت و هنوز هم بهعنوان نوشیدنی سرو میشد، با این تفاوت که اسپانیاییها شکر یا عسل را برای خنثی کردن تلخی طبیعی شکلات به آن اضافه میکردند. در طول یک صد سال، شکلات جای ثابتی را در سراسر اروپا به خود تخصیص داد.
گسترش صنعت شکلات
اتفاق جدیدی که در تاریخچه صنعت شکلات بوجود آمد، با گسترش و رونق بازار برده از اوایل قرن ۱۷ تا اواخر قرن ۱۹ بود که فرآیند تهیه دانههای شکلات بهصورت دستی انجام میگرفت و کار بسیار طاقت فرسایی بود. از زمانیکه انگلیسیها، هلندیها و فرانسویها مهاجرت کردند و زمینها را استعمار کردند، مزرعههای شکلات گسترش یافتند. با اخراج کارگران مسوآمریکایی، تولید کاکائو اغلب برعهده کارگران فقیر و بردگان آفریقایی درآمد. آسیابهای بادی و اسب بخار که برای افزایش سرعت تولید استفاده میشد، نیروی انسانی مورد نیاز را افزایش میداد. علاوه بر این موارد، نوعی نوآوری در سال ۱۷۳۲ در فرانسه بوجود آمد که در استخراج شکلات کمک بسزایی کرد. گفتهها حاکی از این است که Chocolaterie Lombart تاسیس شده در سال ۱۷۶۰، اولین شرکت شکلات در فرانسه بوده است.
استفاده مدرن شکلات
تقریبا دو سوم کاکائو در آفریقای غربی تولید می شود و در حال حاضر ساحل عاج، بزرگترین منبع تولید است که تولید کل محصول آن حدود ۱۴۴۸۹۹۲ تن است. غنا، نیجریه و کامرون دیگر کشورهای غربی آفریقا هستند که در میان ۵ کشور تولیدکننده بزرگ کاکائو در جهان میباشند. همانند بسیاری از تولیدکنندگان صنایع غذایی، کشاورزان کاکائو نیز، در رفاه بازارهای جهانی بی نظیر هستند. قیمت کاکائو میتواند در طول چند سال کوتاه، به ازای هر تن بین ۵۰۰ پوند (۹۴۵ دلار) و ۳،۰۰۰ پوند (۵،۶۷۲ دلار) متفاوت باشد.
همانطور که از مطالب بالا نیز معلوم است، پروسه تولید و تاریخچه صنعت شکلات قدمت بلند مدتی دارد. خواص بینظیر شکلات موجب شده است تا این خوردنی دلنشین و شیرین در سراسر جهان از محبوبیت خاصی برخوردار باشد. جهت آشنایی بیشتر با خواص شکلات میتوانید به مطلب مرتبط در سایت شوکوبرند نیز مراجعه کنید.